Veilig fietsen

Om te beginnen, FTK is geen wedstrijd en iedereen moet lekker kunnen fietsen zoals hij of zij het prettig vindt. Lekker koersen of een heerlijk rustig tempo en lekker kletsen, alles is goed. Sommigen van jullie zullen al bekend zijn met de spelregels van het rijden met een racefiets in een grotere groep en voor anderen is dit iets nieuws. Ongeacht je ervaring is het altijd nuttig om even de do’s and don’ts van het rijden in een groep op te frissen. Een ongeluk zit in een klein hoekje en zeker als je er 200+ kilometers op hebt zitten is de scherpte er wel van af en is het extra belangrijk elkaar te helpen om veilig aan te komen. Rijden zoals in een groot peloton in de Tour de France is niet mogelijk tijdens FTK omdat de route niet, zoals bij wedstrijden of evenementen, is afgezet. De professionals rijden tevens in een groot peloton ook risicovoller dan dat wij dit als amateurs willen doen. Dus de informatie hieronder is geschreven met veiligheid als belangrijkste doel. Fietsen in een groep zoals je dit bij FTK gaat doen is weer wat anders dan alleen fietsen. Om op een veilige manier in een groep te fietsen is er een aantal zaken waar je op moet letten.

Hoe rijd je in een groep?

Het is op fietspaden niet toegestaan om met z’n drieën of meer naast elkaar te rijden, dus we moeten aanhouden met maximaal 2 naast elkaar te rijden. Indien iemand je dan wil inhalen, is daar gemiddeld genomen nog ruimte voor, anders niet. Uiteraard zijn er gedurende de rit wegdelen waar de situatie het toelaat dat er met meer naast elkaar gereden kan worden, maar de spelregels zijn daarvoor identiek. Uitgaande van een groep die een lekker tempo wil rijden met een licht windje mee of tegen is de meest “gezellige” en veilige formatie om in tweetallen naast elkaar (of iets versprongen) te rijden. Op de afbeelding hieronder zie je een “veilige” formatie. Het veilige zit vooral in het feit dat het voorste wiel van een tweetal NIET naast het achterwiel van de achterste voorganger komt. De duo’s rijden in elkaars zicht.

De persoon achter de voorganger is verantwoordelijk om niet IN het wiel te (komen) zitten. De mensen voor je hebben eenvoudigweg geen ogen in de rug. De voorganger kan onverwacht uitwijken en zal samen met je ten val komen op het moment dat hij uitwijkt als je in het wiel zit zoals hieronder.

Wanneer het druk is op een weg, of het fietspad is simpelweg smal, blijf dan niet kosten wat het kost in formatie rijden maar kies voor veiligheid en maak een enkele lijn waarbij je allemaal achter elkaar fietst met gepaste afstand. Wanneer je naar een enkele lijn moet formeren schuift de persoon in het midden van de weg achter de persoon die al aan de buitenkant rijdt. De hele formatie zal daardoor vaart minderen omdat alles in elkaar dient te schuiven. Gebruik niet je remmen, maar houdt eenvoudig je benen stil om vaart te minderen. Indien er een stevige wind staat kan het nuttig zijn om meer versprongen te rijden of om zelfs te waaieren. Als je meer versprongen rijdt, rijden de “sterke” renners op de wind en de anderen versprongen er achter zodat ze uit de wind rijden. De duo’s rijden dus meer uit elkaars zicht en dit vraagt dus een gedisciplineerde manier (niet slingeren, vast tempo, geconcentreerd) van rijden en ervaring omdat je idealiter zo dicht mogelijk op elkaar wilt rijden om de wind zoveel mogelijk te breken. Mocht er dus op deze manier zoals hieronder gereden worden moet dit goed afgesproken worden.

In een bijzonder ervaren groep kun je dit nog verder uitbreiden door echt te gaan waaieren. Dit vraagt echter veel ervaring en kracht en kan alleen wanneer de hele groep hier ervaring mee heeft en als de wegsituatie dit toelaat aangezien er veel meer ruimte nodig is op de weg!

Houd verder de volgende regels in acht als je compact in een groep rijdt:

Ga niet onverwacht slingeren, houd je baan.
Let op als je achteruit kijkt, onbewust stuur je dan vaak ook de kant op waar je naar kijkt!
Zorg dat je fiets op orde is, geen losse onderdelen die kunnen vallen.
Rem niet zo maar af, houdt de benen stil waardoor je rustiger vaart mindert. Of ga even rechtop zitten zodat je meer wind vangt. Dit is direct ook een visuele waarschuwing voor de achterligger.
Als je op de pedalen gaat staan, neemt je snelheid direct af waardoor je achterligger kan schrikken. Liever niet dus. In geval van een brug, heuvel of venijnig klimmetje valt vaak de formatie vanzelf uiteen en kiest ieder zijn eigen tred.
Voor het optimale “slipstream”-voordeel kruip je zo dicht mogelijk tegen je voorganger aan (maar GEEN overlap van het wiel!). Echter, hoe dichter op je voorganger, hoe scherper je moet zijn. Een half metertje achter je voorganger geeft ook nog prima slipstream-voordeel.
Pak je bidon bij voorkeur niet als je midden in de formatie zit. De kans dat je hem laat vallen is altijd aanwezig en een bidon op de weg is een recept voor een valpartij. Bij minder ervaren renners gaat het drinken vaker gepaard met wat slingeren, dit is geen ramp, houdt er simpelweg rekening mee door even een vrije positie te kiezen.
Als je de groep moet verlaten om wat voor reden dan ook, geef het door zodat ze je niet ineens “kwijt zijn”.

Welke groep kiezen?

Onder of boven je macht rijden is niet aangenaam. Het kiezen van de juiste groep die bij je past is dus belangrijk. Een groep past bij je als:

Je makkelijk in formatie mee kan trappen zonder dat je hoeft te “stampen”.
Je na bochten in formatie kan blijven of met een lichte inspanning weer in formatie kan komen.
Je na een periode op kop gereden te hebben, je goed kunt herstellen in formatie

Rij je toch met een te snelle groep, dan ga je vroeg of laat stuk en dan zal de groep je op sleeptouw nemen waardoor de hele groep langzamer rijdt dan dat zij zouden willen. Kortom, merk je dat het te hard gaat? Wees verstandig en laat je lekker afzakken en pak de volgende groep. Het is geen wedstrijd, je moet lekker kunnen fietsen. We gaan geen van allen de Tour de France meer winnen.

Wanneer en hoe rij je sociaal op kop?

In elke groep is er verschil in hoe goed iemand getraind is en er zijn altijd mensen die het lekker vinden wat meer op kop te rijden. Echter, 250km op kop is niet lachen en het is een ongeschreven wet dat iedereen in de groep zijn bijdrage op kop levert, ook al is het maar voor even als er simpelweg niet meer in de pijp zit. De poging wordt dan gewaardeerd! De “wieltjeszuigers” worden niet gewaardeerd. Zit je er simpelweg doorheen en moet je echt op sleeptouw genomen worden en zit de kop overnemen er niet in, geef het aan en dan zorgt de groep er voor dat je uit de wind gereden wordt zodat je kunt herstellen. Als je op kop gaat rijden (voor het sociale rijden, in een wedstrijd ligt dit natuurlijk anders):

Houdt dezelfde snelheid aan die de groep al had, trek dus niet ineens 4km per uur harder door omdat je denkt dat dat van je verwacht wordt want dan valt er direct een gat en door tempowisselingen brandt iedereen sneller af.
Ben je de ogen en de oren van de groep, jij bent primair verantwoordelijk voor het waarschuwen van de groep voor opkomende (weg)situaties (zie later).
Wees geen “half-wheel-harry”. Iemand die steeds een tandje harder gaat rijden en zich niet wil laten inhalen.
Trek je na een bocht niet direct op volle snelheid door maar wacht daarmee tot de groep is aangesloten na een bocht. Het kost namelijk een koprijder minder energie om door te trekken dan dat een renner achteraan een gat dicht moet rijden. Het is dus geen prestatie om hard door te trekken na een bocht, eerder asociaal.
Word je niet kwalijk genomen als je per ongeluk verkeerd rijdt! We zijn allemaal mensen.

Als je achter in de groep rijdt heb je ook de verantwoordelijkheid voor:

Het doorgeven van verkeer wat van achter komt.
Het doorgeven als er pech is of een gat valt of een andere situatie.

Uiteindelijk is natuurlijk iedereen in de groep verantwoordelijk om oplettend te rijden, maar de kop- en staartpositie zijn extra belangrijk.

Waarschuwen, de gebaren en commando’s

“Eén hand omhoog in de lucht”, roept “HO”: de groep moet stoppen voor bijvoorbeeld een auto of een gevaarlijke kruising, een rood licht.
“Eén arm recht/links van het lichaam en je hand wapperen”, een obstakel links/rechts van de voorganger of gevaarlijke situatie op de weg. Combineer dit met het roepen van “GAT” (voor een gat in de weg), “LOS” (voor grind of zand op de weg), “PAAL” (voor een paaltje).
Linksaf, Rechtsaf? Richting aangeven met de hand en roepen “LINKS/RECHTS”.
“Eén arm recht/links van het lichaam langzaam bewegend van voor naar achter (als een schoolslag). Dit betekent dat de personen erachter moeten uitwijken voor een obstakel (auto, fietser, vluchtheuvel, tegenligger, voorligger). Rechterarm betekent naar links uitwijken, en andersom.
Waarschuwen voor voor- en tegenliggers en verkeer van achterop is iets wat exact moet worden afgeroepen in combinatie met de armgebaren van het vorige punt. VOOR: iemand rijdt voor de groep en moet links worden ingehaald. TEGEN: iemand rijdt tegemoet en dus moeten we rechts houden. TEGEN …. VOOR: we krijgen eerst een tegenligger en daarna moeten we iemand inhalen. VOOR …. TEGEN: we moeten eerst iemand inhalen en krijgen daarna een tegenligger. ACHTER: we gaan worden ingehaald (door een auto meestal), rechts houden dus. Deze “VOOR”, “TEGEN” en “ACHTER” commando’s worden voorafgegaan met “AUTO” indien het een auto betreft (gevaarlijker door het snelheidsverschil en helaas ook vaak de irritatie van de automobilist voor het moeten wachten). Alle commando’s MOETEN doorgegeven worden door de groepsleden van achter naar voren en andersom.

FTK Wieler-Etiquette

Je draagt een helm.
Je houd je aan de route! Ook al weet je een snellere / betere / mooiere route omdat je bekend bent met een bepaald deel van de route: we houden de route aan. Fotografen en begeleiders verwachten de renners OP de route! En als het om de kortste route te doen was, zouden we in een rechte lijn door de onaantrekkelijke flevopolder rijden. Dus, volg de vooraf bepaalde routes die beschikbaar zijn op de Garmins!
Waarschuwingscommando’s MOETEN doorgegeven worden van voor naar achter en van achter naar voor! Het niet doorgeven is direct gevaar creëren!
Er wordt niet door rood gereden, er wordt gestopt voor gesloten spoorwegovergangen.
Een mini bel op een racefiets is wellicht 35 gram extra gewicht en niet stoer, maar vooraf bellen en een “dank je wel” na het passeren is zoveel aangenamer dan roepen “HEE, OPZIJ”.
Snot, rochelen en kwijl is niet altijd te voorkomen, maar houdt rekening met je groepsleden als je je er van ontdoet!
Geen ossekopstuur. Deze worden voor tijdritten en alleen rijden gebruikt. Je bent minder wendbaar en bij een valpartij is de kans op letsel vele malen groter.
Houd je handen bij de remmen.
Als een groepslid lek rijdt, stopt de hele groep (zorg dus voor goede banden! en vervang van tevoren uit voorzorg).
Papier, verpakkingsafval, vervangen binnenbanden, CO2 patronen worden NIET achtergelaten of in de berm geworpen tijdens het rijden. Bij elke stop zijn vuilniszakken en vind anders een prullenbak op de route.

Kijk ook eens op deze website voor sociaal wielrennen: “De echte wielrenner“